Sitwasyon sa Kapobrehon sa Pilipinas

Nagkadaghan na ang mga Pilipino kinsa gustong mosagop sa family planning sa kagamhanan. Kini gumikan usab sa krisis sa ekonomiya nga dili na nila maantos pa ang pagdugang og mga anak. Matud pa sa naulahing survey, siyam sa napulo ka Pilipino ang uyon sa pamaagi sa family planning. Kalisod sa panginabuhi maoy nag-unang rason sa mga respondent pagpailalum sa pagplano sa pamilya.Kining kalamboan sukwahi sa gisangyaw sa Simbahang Katoliko, nga grabe kaayong misupak sa mga lakang sa kagamhanan mahitungod sa family planning aron pagkontrol sa nagsakang populasyon sa nasud. Gani matag piniliay, dili gayud mosuporta ang Simbahang Katoliko niadtong mga politiko kansang plataporma naglangkob sa lakang pagplano sa pamilya. Tungod niini, mabinantayon kaayo ang mga politiko pagladlad sa ilang mga programa nga may kalabotan sa pamilya aron nga dili sila mawad-an og suporta gikan sa labing impluwensiyado nga reliheyon sa Pilipinas. Estrikto kaayo ang simbahan kon ang pagplano na sa pamilya ang hisgotan. Gani, grabe kini nga nakababag sa mga programa sa kagamhanan kalabot sa family planning tungod kay sukwahi kuno kini sa pagtulon-an sa simbahan. Hinuon, dunay ubang pamaagi sa pagplano sa pamilya ang simbahang Katoliko. Apan kon ang usa ka magtiayon mogamit na sa kondom, pills ug uban pang gi-promote sa kagamhanan alang sa birth control, nakalapas na kini sa pagtulon-an sa simbahan. Apan kon ang naulahing survey maoy atong basihan, mayoridad na sa mga Pilipino ang misuporta sa mga programa mahitungod sa family planning sa Department of Health. Kini bisan pa man kon kadaghanan kanila mga sakop sa Simbahang Katoliko. Hinuon, dili usab nato sila mabasol. Kini gumikan usab sa tumang kalisod karon mga panahona nga maglisod gayud sila pagbuhi og dakong pamilya hinungdan nga mosagop na lamang sila sa mga pamaagi sa pagplano sa pamilya nga gihan-ay sa kagamhanan. Dili gayud ikalimod sa mga kadagkoan sa Simbahang Katoliko nga usa sa hinungdan sa laganap nga kapobrehon sa Pilipinas mao ang kadako sa populasyon niini. Gani, hinay gayud ang pag-asenso sa mga nasud nga adunay dakong populasyon. Ang Pilipinas, Indonesia, Brazil, China ug India maoy ehemplo sa mga nasud nga dunay dakong populasyon apan nagpabiling pordoy. Kining mga nasura adunahan unta sa mga natural resources nga sarang ikabuwelo sa ilang mga ekonomiya. Apan ang mga bunga sa paglambo sa ilang mga ekonomiya dili gayud kaya nga maapod-apod sa tanang lumulupyo gumikan sa ka dako sa populasyon. Ang China ug India maoy mga higanteng nasud diin adunay potensiyal nga mahimong mga economic power sa kalibotan. Tungod sa ilang ka dako, ang maong mga nasud nga hibalihan ka dato sa kasaysayan, kultura ug natural resources, dugay ra untang naadunahan kon dili pa tungod sa ilang higante''ng mga populasyon. Apan tungod lagi sa populasyon nga subra sa usa ka bilyon ka tawo matag usa kanila, ang China ug India pabilin gihapon sa listahan sa mga pordoy''ng nasud sa kalibotan. Adunay dakong papel nga gihuptan ang maayong pag-kontrolar sa populasyon sa kalamboan sa usa ka nasud. Hinuon ang Pilipinas, sa atong nakita, wala magkulang sa mga lakang pagminos sa nagsakang populasyon niini. Apan gumikan lagi sa pagbabag sa impluwensiyadong simbahan sa mga programa niini sa pagplano sa pamilya, padayon gihapon ang pagsulbong sa populasyon niini nga maoy nakapakaging sa ekonomikanhong kalamboan.

Kabus pod si Juan tungod kay wa gihapon nakaangkon og kaugalingong yuta ang mga mag-uuma ug walay trabaho ang mamumuo.

Hangtud karon wa pa maapud-apod ang liboan ka ektaryang yuta ubos sa CARP bisan kon gilugwayan na kini og lima ka tuig. Ang nakaparat, kadtong nakadawat og yuta nagpabiling kabus, gani ang ubang yuta gipangbaligya na o gipadumalahan na sab sa mga adunahan. Kabus si Juan tungod kay nagpabilin ang problema sa kahusay ug kalinaw ilabi na sa kabanikanhan. Padayon ang mga pagpamutol og kahoy ug pagmina sa mga higanteng korporasyon sa mga Yutang Kabilin sa lumad diin nahimutangan usab sa mga armadong grupo nga buot og kausaban nga mao say gipanggukod sa AFP busa maipit sila sa giyera. Kabus si Juan kay nagpabilin ang "patronage politics" sa mga traditional politicians (Trapos) nga ang kusgan ug adunahan lamang ang makadaug. Bisan ang partylist system gibatikos tungod sa paggamit sa pipila ka mga gamhanan aron magpabilin sa gahum. Sumala sa National anti poverty commission – (NAPC), nagpahigayon sila'g Bottom-Up Budgeting (BuB) o Grassroots Participatory Budgeting (GPB) aron maseguro nga gikan sa kabus ang mga proyektong i-implementar sa gobyerno. Matud pa, ang mga pobre nga pamilya mao kadtong nag-income ug 13,916 pesos sulod sa usa ka tuig, sumala sa National Statistics Office. Mao nga gi awhag ang tanang Pilipino, nga makabaton gayud ug saktong edukasyon, aron matrabaho. Ug magbinantayon sa pagpasanay sa kaliwat aron maatiman ang mga sakop sa pamilya aron niini nga pamaagi makunhuran ang kalisud sa matag usa sa tibuok natong nasud. (ccto)