Nagkadaghan
na ang mga Pilipino kinsa gustong mosagop sa family planning sa kagamhanan.
Kini gumikan usab sa krisis sa ekonomiya nga dili na nila maantos pa ang
pagdugang og mga anak. Matud pa sa naulahing survey, siyam sa napulo ka
Pilipino ang uyon sa pamaagi sa family planning. Kalisod sa panginabuhi maoy
nag-unang rason sa mga respondent pagpailalum sa pagplano sa pamilya.Kining
kalamboan sukwahi sa gisangyaw sa Simbahang Katoliko, nga grabe kaayong misupak
sa mga lakang sa kagamhanan mahitungod sa family planning aron pagkontrol sa
nagsakang populasyon sa nasud. Gani matag piniliay, dili gayud mosuporta ang
Simbahang Katoliko niadtong mga politiko kansang plataporma naglangkob sa
lakang pagplano sa pamilya. Tungod niini, mabinantayon kaayo ang mga politiko
pagladlad sa ilang mga programa nga may kalabotan sa pamilya aron nga dili sila
mawad-an og suporta gikan sa labing impluwensiyado nga reliheyon sa Pilipinas. Estrikto
kaayo ang simbahan kon ang pagplano na sa pamilya ang hisgotan. Gani, grabe
kini nga nakababag sa mga programa sa kagamhanan kalabot sa family planning
tungod kay sukwahi kuno kini sa pagtulon-an sa simbahan. Hinuon, dunay ubang
pamaagi sa pagplano sa pamilya ang simbahang Katoliko. Apan kon ang usa ka
magtiayon mogamit na sa kondom, pills ug uban pang gi-promote sa kagamhanan
alang sa birth control, nakalapas na kini sa pagtulon-an sa simbahan. Apan kon
ang naulahing survey maoy atong basihan, mayoridad na sa mga Pilipino ang
misuporta sa mga programa mahitungod sa family planning sa Department of
Health. Kini bisan pa man kon kadaghanan kanila mga sakop sa Simbahang
Katoliko. Hinuon, dili usab nato sila mabasol. Kini gumikan usab sa tumang
kalisod karon mga panahona nga maglisod gayud sila pagbuhi og dakong pamilya
hinungdan nga mosagop na lamang sila sa mga pamaagi sa pagplano sa pamilya nga
gihan-ay sa kagamhanan. Dili gayud ikalimod sa mga kadagkoan sa Simbahang
Katoliko nga usa sa hinungdan sa laganap nga kapobrehon sa Pilipinas mao ang
kadako sa populasyon niini. Gani, hinay gayud ang pag-asenso sa mga nasud nga
adunay dakong populasyon. Ang Pilipinas, Indonesia, Brazil, China ug India maoy
ehemplo sa mga nasud nga dunay dakong populasyon apan nagpabiling pordoy. Kining
mga nasura adunahan unta sa mga natural resources nga sarang ikabuwelo sa ilang
mga ekonomiya. Apan ang mga bunga sa paglambo sa ilang mga ekonomiya dili gayud
kaya nga maapod-apod sa tanang lumulupyo gumikan sa ka dako sa populasyon. Ang
China ug India maoy mga higanteng nasud diin adunay potensiyal nga mahimong mga
economic power sa kalibotan. Tungod sa ilang ka dako, ang maong mga nasud nga
hibalihan ka dato sa kasaysayan, kultura ug natural resources, dugay ra untang
naadunahan kon dili pa tungod sa ilang higante''ng mga populasyon. Apan tungod
lagi sa populasyon nga subra sa usa ka bilyon ka tawo matag usa kanila, ang
China ug India pabilin gihapon sa listahan sa mga pordoy''ng nasud sa
kalibotan. Adunay dakong papel nga gihuptan ang maayong pag-kontrolar sa
populasyon sa kalamboan sa usa ka nasud. Hinuon ang Pilipinas, sa atong nakita,
wala magkulang sa mga lakang pagminos sa nagsakang populasyon niini. Apan
gumikan lagi sa pagbabag sa impluwensiyadong simbahan sa mga programa niini sa
pagplano sa pamilya, padayon gihapon ang pagsulbong sa populasyon niini nga
maoy nakapakaging sa ekonomikanhong kalamboan.
Kabus
pod si Juan tungod kay wa gihapon nakaangkon og kaugalingong yuta ang mga
mag-uuma ug walay trabaho ang mamumuo.
Hangtud
karon wa pa maapud-apod ang liboan ka ektaryang yuta ubos sa CARP bisan kon
gilugwayan na kini og lima ka tuig. Ang nakaparat, kadtong nakadawat og yuta
nagpabiling kabus, gani ang ubang yuta gipangbaligya na o gipadumalahan na sab
sa mga adunahan. Kabus si Juan tungod kay nagpabilin ang problema sa kahusay ug
kalinaw ilabi na sa kabanikanhan. Padayon ang mga pagpamutol og kahoy ug
pagmina sa mga higanteng korporasyon sa mga Yutang Kabilin sa lumad diin
nahimutangan usab sa mga armadong grupo nga buot og kausaban nga mao say
gipanggukod sa AFP busa maipit sila sa giyera. Kabus si Juan kay nagpabilin ang
"patronage politics" sa mga traditional politicians (Trapos) nga ang
kusgan ug adunahan lamang ang makadaug. Bisan ang partylist system gibatikos
tungod sa paggamit sa pipila ka mga gamhanan aron magpabilin sa gahum. Sumala
sa National anti poverty commission – (NAPC), nagpahigayon sila'g Bottom-Up
Budgeting (BuB) o Grassroots Participatory Budgeting (GPB) aron maseguro nga
gikan sa kabus ang mga proyektong i-implementar sa gobyerno. Matud pa, ang mga
pobre nga pamilya mao kadtong nag-income ug 13,916 pesos sulod sa usa ka tuig,
sumala sa National Statistics Office. Mao nga gi awhag ang tanang Pilipino, nga
makabaton gayud ug saktong edukasyon, aron matrabaho. Ug magbinantayon sa
pagpasanay sa kaliwat aron maatiman ang mga sakop sa pamilya aron niini nga
pamaagi makunhuran ang kalisud sa matag usa sa tibuok natong nasud. (ccto)
